Autun, Saint-Symphorien (FR.71014.06)

Notice rédigée par Nathalie VERPEAUX, Christian SAPIN

Pour citer cette fiche : Nathalie VERPEAUX, Christian SAPIN, « Autun, Saint-Symphorien », Monastères, Corpus des établissements réguliers de la France médiévale, N. Deflou-Leca (dir.), Limoges-Saint-Étienne, 2021, URL : https://cercornum.univ-st-etienne.fr/monasteres (consulté le 28/04/24)

IDENTITE ET LOCALISATION

Identité

Vocable principalsaint Symphorien

Type de communautéMasculine

Statut actuelDisparu

Localisation ecclésiastique

ProvinceLyon

DiocèseAutun

Localisation géographique

Type de localisationapprox_coord

Latitude/Longitude46.9683345 deg./4.3157387 deg.

PaysFRANCE

DépartementSAONE-ET-LOIRE

CommuneAUTUN

LieuSaint-Symphorien

Désignations et noms anciens

Texte Désignation Date
"Basilica Sancti Symphoriani martyris, quae mihi ab adolescentia mea in omnibus unde substantia mea protexit" (testament de l'évêque Ansbert, A. Déléage éd., n°1 p. 5-9) basilica 696 (05 août)
"ecclesia Sancti Symphoriani ad suos clericos pascendos in eleemosina nostra ut habeat volo" (testament de l'évêque Ansbert, A. Déléage éd., n°1 p. 5-9) ecclesia 696 (05 août)
"Adelardus, comes et abbas coenobii Sancti Symphoriani eximii martyris Christi, in suburbio Aeduae urbis siti, una cum reverendissimo Jona eiusdem urbis praesule, innotuit serenitati nostrae qualiter eiusdem monasterii suorum fratrum necessitates consideraret et utilitatibus consuleret resque quas ex eadem abbatia eorum usibus delegatas inuenerat conseruaret" (diplôme de Charles le Chauve à la demande de l'abbé et de l'évêque d'Autun, A. Déléage éd., n°2 p. 9-12) coenobium 866 (16 juin)
"Adelardus, comes et abbas coenobii Sancti Symphoriani eximii martyris Christi, in suburbio Aeduae urbis siti, una cum reverendissimo Jona eiusdem urbis praesule, innotuit serenitati nostrae qualiter eiusdem monasterii suorum fratrum necessitates consideraret et utilitatibus consuleret resque quas ex eadem abbatia eorum usibus delegatas inuenerat conseruaret" (diplôme de Charles le Chauve à la demande de l'abbé et de l'évêque d'Autun, A. Déléage éd., n°2 p. 9-12) monasterium 866 (16 juin)
"Adelardus, comes et abbas coenobii Sancti Symphoriani eximii martyris Christi, in suburbio Aeduae urbis siti, una cum reverendissimo Jona eiusdem urbis praesule, innotuit serenitati nostrae qualiter eiusdem monasterii suorum fratrum necessitates consideraret et utilitatibus consuleret resque quas ex eadem abbatia eorum usibus delegatas inuenerat conseruaret" (diplôme de Charles le Chauve à la demande de l'abbé et de l'évêque d'Autun, A. Déléage éd., n°2 p. 9-12) abbatia 866 (16 juin)
"Domino sacro et sanctae ecclesia Sancti Symphoriani, quae est foras muros Aeduae civitatis constructa" (donation pieuse, A. Déléage éd., n°3 p. 13-14) ecclesia entre 885 (oct.) et 887 (oct.)
"Hermoldus, venerabilis praepositus ex coenibio Sancti Symphoriani quod est situm in suburbio Aeduae civitatis" (diplôme de Raoul, A. Déléage éd., n°5 p.16-18) coenobium 924
"de quadam terram quae attinet ab abbatiam Sancti Symphoriani martyris [...] per consilium et deprecationem Hugonis ejusdem caenobii Sancti Symphoriani abbatis" (charte de l'évêque Hilmuin, A. Déléage éd., n°18 p.44-46) coenobium 1055 (28 avr.)
"de quadam terram quae attinet ab abbatiam Sancti Symphoriani martyris [...] per consilium et deprecationem Hugonis ejusdem caenobii Sancti Symphoriani abbatis" (charte de l'évêque Hilmuin, A. Déléage éd., n°18 p.44-46) abbatia 1055 (28 avr.)
"praedictae sancti Symphoriani ecclesiae, ad usum videlicet clericorum regulariter in eadem Deo familantium, donamus" (A. Déléage éd., n°22 p. 54-55) ecclesia entre 1112 et 1140
"cum Guillermus quondam prior Sancti Symphoriani eduensis coram nobis curam et regimen prioratus Sancti Symphoriani in manu nostra Anselli Eduensis episcopi et canonicorum dicte ecclesie Sancti Symphoriani libere et sine conditione qualibet resignasset perpendens quod non poterat commode regere prioratum prefatum canonici dicte ecclesie habentes liberam potestatem seu etiam faculatatem providendi ecclesie Sancti Smphoriani de priore par electionem postulationem compromissionem sine alias si posset fieri" (AD 71, G 571/1) prioratus 1259
"presentibus religioso et honesto domino Hugone de Gisseyo priore prioratus Sancti Simphoriani eduensis, ordinis Sancti Augustini suo et ecclesie ac conventus suorum nominie stipulante" (AD 71 H Sup 116) prioratus 1330
"prioratus Sancti Simphoriani extra muros Eduensis ordinis Sancti Augustini" (AD 71 8 G 191) prioratus 1421

Tout afficher / masquer

ICONOGRAPHIE

CHRONOLOGIE ET STATUTS

Date de première attestationentre 440 et 450

SourceGRÉGOIRE DE TOURS, Decem libri historiarum, II, 15

Date de consécration-

Statuts et changements de statuts

Date Evénement Statut Famille Ordre Type dépendance Etablissement Détails
entre 440 et 450 Première occupation Abbaye - - - - Fondateur : Euphronius, prêtre, futur évêque d'Autun
vers 925 Nouveau statut Chapitre collégial séculier - - - -
entre 1112 et 1140 Nouveau statut Prieuré autonome Chanoines réguliers - - -
entre 1656 (07 sept.) et 1656 (16 oct.) Nouveau statut lié à une réforme Abbaye Chanoines réguliers Génovéfains - - Réformateur : chanoines réformés de Sainte-Geneviève
1792 Disparition - - - - - Cause de la disparition : Dissolution

VIE REGULIERE ET OBSERVANCE

Règles

Règle Date d'attestation
- -
Praeceptum d’Augustin entre 1120 et 1147

Coutumiers

Non renseigné

Vocables secondaires

Non renseigné

Pèlerinages

Non renseigné

Etablissements liés par des associations de prière

Etablissement Date d'attestation
Autun, Saint-Martin avant 1462 / 1501

Ecoles

Non renseigné

ARCHEOLOGIE ET ARCHITECTURE

Etat actuel du site

Protection juridique

Etat des bâtimentsDétruits

FouillésNon

Topographie

Réf. cadastre ancienhttp://www.archives71.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo1OntzOjEwOiJ0eXBlX2ZvbmRzIjtzOjExOiJhcmtvX3NlcmllbCI7czo0OiJkYXRlIjtzOjEwOiIyMDE0LTEyLTIwIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6MztzOjQ6InJlZjIiO3M6MzoiODgzIjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7fQ==#u

DescriptionCadastre napoléonien Saint-Pantaléon Saint-Symphorien Section A feuille 2 (1823)

Bâtiments

Non renseigné

BIBLIOGRAPHIE / SOURCES

Bibliographie

  • Auguste COULON, Inventaire des sceaux de la Bourgogne recueillis dans les dépôts d’archives, musées et collections particulières des départements de la Côte-d’Or, de Saône-et-Loire et de l’Yonne, Paris, 1912. n°1495 et 1496
  • Claude COURTÉPÉE, Description générale et particulière du duché de Bourgogne précédée de l’abrégé historique de cette province, 7 vol., Dijon, 1774-1785, https://archive.org/details/descriptiongnra00bggoog. t. II p. 520-521
  • André DÉLÉAGE, Recueil des actes du prieuré de Saint-Symphorien d’Autun, de 696 à 1300, Autun, L. Taverne et C. Chandioux, 1936.
  • Harold De FONTENAY, Epigraphie autunoise. Inscriptions du Moyen Age et des temps modernes pour servir à l'histoire d'Autun, 2 vol., Autun / Paris, Dejussieu père et fils, 1883-1886. t. 1 p. 402-417
  • Hélène NOIZET, "Les basiliques martyriales au VIe et au début du VIIe siècle", RHÉF, 87 (2001), p. 329-355. p. 345-347
  • Raymond Et Anne-Marie OURSEL, Inventaire du patrimoine (fiches réalisées dans les années 1970), -, http://www.archives71.fr/arkotheque/consult_fonds/fonds_seriel_detail.php?ref_fonds=5&ref1=15132&debut=80. Autun / Saint-Symphorien
  • Jean-Charles PICARD, Charles PIETRI, "Autun", Topographie chrétienne des cités de la Gaule, t. IV La province ecclésiastique de Lyon, Nancy GAUTHIER, Jean-Charles PICARD (dirs.), Paris, 1986, p. 37-45.
  • Christian SAPIN, Les cryptes en France. Pour une approche archéologique, IVe-XIIe siècle, Paris, Picard, 2014. p. 241
  • Claude SAULNIER, Autun chrétien, Autun, 1686.
  • Vincent TABBAGH, "Fiche de la collégiale Saint-Symphorien de Autun", Collégiales - Base des collégiales séculières de France (816-1563) [en ligne], version du 12/12/2014, consultée le 3/2/2015, Anne MASSONI (dir.), 2014, http://lamop-appli.univ-paris1.fr/collegiales/?i=fiche&j=356.

Sources éditées

  • Essai historique sur l’abbaye Saint-Martin d’Autun, de l’ordre de Saint Benoît, Jacques-Gabriel BULLIOT (éd.), t. 2, 2 vol., Autun, Dejussieu, 1849. ch. 9 p. 22-24
  • Grégoire de Tours, Decem libri historiarum, Bruno KRUSCH, Wilhelm LEVISON (éds.), Hannovre, 1951 (MGH SRM 1,1).
  • Grégoire de Tours. Histoire des Francs. Traduction du latin, Robert LATOUCHE (trad.), Paris, Les Belles Lettres, 1963-1965, rééd. 2005 (Les Classiques de l'histoire de France au Moyen Age, 27e et 28e vol.).
  • Recueil des actes du prieuré de Saint-Symphorien d’Autun, de 696 à 1300, André DÉLÉAGE (éd.), Autun, L. Taverne et C. Chandioux, 1936.

Sources manuscrites

  • AD COTE-D’OR, 24 H 713-715, (archives de Saint-Symphorien)
  • AD COTE-D’OR, 24 H R 231-236, (terriers de Saint-Symphorien)
  • AD SAONE-ET-LOIRE, 8 G 191
  • AD SAONE-ET-LOIRE, G 571
  • AD SAONE-ET-LOIRE, H Sup 91-122, (fonds de Saint-Symphorien)
  • BnF, Latin 12824, (copie XVIIIe d'un cartulaire de 39 actes)
  • BnF, Latin 18354, (copie XVIIIe d'un cartulaire de 39 actes)