Paris, Sainte-Geneviève (1) (FR.75105.01)

Notice rédigée par Noëlle DEFLOU-LECA, Véronique SOULAY

Pour citer cette fiche : Noëlle DEFLOU-LECA, Véronique SOULAY, « Paris, Sainte-Geneviève (1) », Monastères, Corpus des établissements réguliers de la France médiévale, N. Deflou-Leca (dir.), Limoges-Saint-Étienne, 2021, URL : https://cercornum.univ-st-etienne.fr/monasteres (consulté le 04/05/24)

IDENTITE ET LOCALISATION

Identité

Vocable principalSaints-Apôtres ou Saint-Pierre puis Sainte-Geneviè

Type de communautéMasculine

Statut actuelDisparu

Localisation ecclésiastique

ProvinceSens

DiocèseParis

Localisation géographique

Type de localisationprecise

Latitude/Longitude48.8463073 deg./2.3476016 deg.

PaysFRANCE

DépartementPARIS

CommunePARIS 5E ARRONDISSEMENT

Lieumontagne sainte Geneviève

Désignations et noms anciens

Texte Désignation Date
Hic cum ad sepulcrum Genovefe sanitatem sibi reddi nocte tota implorasset, in crastinum ab oratorio super sepulcrum de ligno contextum recepta manum suarum santitatem (Vitae Genovefae virginis parisiensis, éd. B. Krusch, MGH, SRM, III, Hanovre, 1896, p. 237.) oratorium vers 502
Chlodovechus rex (...) etiam honoris gratia basilicam aedificare coeperat... Vitae Genovefae virginis parisiensis, éd. B. Krusch, MGH, SRM, III, Hanovre, 1896, p. 238). basilica vers 577
Qui certus de visione, adiutorio fidelium inpositus in sirtacio, comitante sibi puero, equo pervente, Parisius peruenit, atque in monasterio beati Petri hospitio susceptus causam sui adventus exposuit (Translatio sancti Germani episcopi Parisiaci, MGH, SRM, VII, p. 425) monasterium vers 753
Volumus itaque ut omnium fidelium nostrorum in hoc concordet assensus, ut eundem locum clericalis ordo, sub cujus regimine a primordio fuerat traditus obtineat per omne presentis vitae tempus, secundum regulam canonicalem… Cartulaire général de Paris, voir supra note 23, n° 79, Paris, 1887, p. 109-110) canonici vers 1010

Tout afficher / masquer

CHRONOLOGIE ET STATUTS

Date de première attestationvers 520

SourceVita S. Genovefae (MGH, SRM, III, p.237)

Date de consécration-

Statuts et changements de statuts

Date Evénement Statut Famille Ordre Type dépendance Etablissement Détails
entre 502 et 511 Première occupation Oratoire - - - -
avant 511 Nouveau statut Basilique - - - -
avant 750 Nouveau statut Incertain - - - -
avant 750 Nouveau statut Communauté de clercs - - - -
entre 1002 et 1016 Nouveau statut Chapitre collégial séculier - - - -
1147 Nouveau statut lié à une réforme Chapitre collégial régulier Chanoines réguliers Victorins (Saint-Victor de Paris) - - Réformateur : Victorins
Commanditaire de la réforme : Louis VII, roi et Suger, abbé de Saint-Denis
1758 Disparition - - - - - Cause de la disparition : Changement de site
Nouveau site : Paris, Sainte-Geneviève (2)

VIE REGULIERE ET OBSERVANCE

Règles

Non renseigné

Coutumiers

Non renseigné

Vocables secondaires

Non renseigné

Pèlerinages

Non renseigné

Etablissements liés par des associations de prière

Non renseigné

Ecoles

Type d'école Type de mention Date de mention Source
Ecole du monastère Attestation 1249 (23 mars) Abbas Sanctae Genovefae Parisiensis Martino scholari, nepoti H[ugonis] tituli Sanctae Sabinae presbyteri cardinalis, disciplinis scholasticis insistenti, proventus suos usque ad triennium cum ea integritate, quotidianis distributionibus dumtaxat exceptis, faciat ministrari, cum qua illos perciperet si in ecclesiis in quibus eos obtinet residentiam faceret personalem [BN, ms. lat. 4039, n° 600, fol. 54 ; Papal letters, Innocent IV, n°004590]

ARCHEOLOGIE ET ARCHITECTURE

Etat actuel du site

Protection juridique

Etat des bâtimentsDétruits

FouillésNon

Topographie

Réf. cadastre ancien-

Description-

Bâtiments

Non renseigné

BIBLIOGRAPHIE / SOURCES

Bibliographie

  • Noël DUVAL, Patrick PERIN, Jean-Charles PICARD, "Sainte-Geneviève", Topographie chrétienne des cités de la Gaule, Province ecclésiastique de Sens, Jean-Charles PICARD et al., t. VIII, Paris, de Boccard, 1992, p. 116-119.
  • Catherine ECHALIER, L'Abbaye royale Sainte-Geneviève au Mont de Paris, Paris, Alan Sutton, 2005 (Passé Simple).
  • Adrien FRIEDMANN, Paris, ses rues, ses paroisses du Moyen Âge à la Révolution. Origine et évolution des circonscriptions paroissiales, Paris, Plon, 1959.
  • René GIARD, Étude sur l’histoire de l’abbaye de Sainte-Geneviève de Paris jusqu’à la fin du XIIIe siècle, Paris, 1904 (Mémoires de la société de l’Histoire de Paris et de l’Ile-de-France, XXX).

Sources éditées

  • Cartulaire général de Paris, ou Recueil de documents relatifs à l'histoire et à la topographie de Paris, 528-1180, Robert De LASTEYRIE (éd.), Paris, Imprimerie nationale, 1887.
  • Recueil des chartes de l'abbaye Sainte-Geneviève de Paris (996-1016-1200), Noémie ESCHER (éd.), Paris, École des chartes, 2009.
  • "Translatio sancti Germani, (BHL 3472)", MGH, SRM, Bruno KRUSCH, Wilhelm LEVISON (éds.), t. VII, Hanovre, 1920, p. 422-428.
  • "Vitae Genovefae virginis parisiensis", MGH, SRM, Bruno KRUSCH (éd.), Hanovre, 1896, p. 204-238.

Sources manuscrites

  • Papal letters, Innocent IV, n°004590, BnF, ms. lat. 4039, n° 600, fol. 54.