Annonay, Notre-Dame (FR.07010.01)

Notice rédigée par Yannick VEYRENCHE

Pour citer cette fiche : Yannick VEYRENCHE, « Annonay, Notre-Dame », Monastères, Corpus des établissements réguliers de la France médiévale, N. Deflou-Leca (dir.), Limoges-Saint-Étienne, 2021, URL : https://cercornum.univ-st-etienne.fr/monasteres (consulté le 29/04/24)

IDENTITE ET LOCALISATION

Identité

Vocable principalsainte Marie

Type de communautéMasculine

Statut actuelDisparu

Localisation ecclésiastique

ProvinceVienne

DiocèseVienne

Localisation géographique

Type de localisationapprox_coord

Latitude/Longitude45.2401763 deg./4.6703696 deg.

PaysFRANCE

DépartementARDECHE

CommuneANNONAY

Lieu-

Désignations et noms anciens

Texte Désignation Date
ecclesias Sancte Marie et Sancti Joannis ac Sancti Rustici de Annoniaco, cum possessionibus infra ipsam villam et extra, sicut a Gurgite Feminarum et a Villa Valleta infra decursus fluviorum Deume et Cancie concluduntur, et cum scolis puerorum, cancellaria, banno ex forisfactura, cimiterio et cum omnibus aliis rebus et possessionibus earumdem ecclesiarum (privilège de Calixte II pour l'abbaye de Saint-Ruf, 23 avril 1123, éd. Chevalier, Codex diplomaticus, n°15) ecclesia 1123 (23 avr.)
ecclesiam sancte Marie de Annoniaco cum ecclesiis suis videlicet sancti Johannis, sancti Rustici, sancti Dionisii et sancti Michaelis, cum cemeteriis et possessionibus intra ipsam villam et extra (privilège du pape Anastase IV pour l'abbaye de Saint-Ruf, éd. A. Carrier, Liste des abbayes…, p. 124-126) ecclesia 1154 (24 avr.)
Willelmo Rotberti, priore de Annoniaco (achat de l'île de l'Epervière à Valence, éd. Chevalier, Codex diplomaticus, n°32) prior/priorissa 1158
ecclesiam Sancte Marie de Annoniaco, cum ecclesiis Sancti Johannis, Sancti Rustici, Sancti Michaelis et Sancti Dionisii, cum earum pertinenciis (privilège d'Innocent III pour l'abbaye de Saint-Ruf, éd. A. Sommerlechner, Die register Innocenz’ III, 9. Pontifikatsjahr, n°67, p. 122-133) ecclesia 1206 (06 mai)
prior de Annoniaco (mazatifs de la pitancerie de Saint-Ruf, AD Drôme, 2H 287) prior/priorissa 1333
Hugone de Altavilla, priore de Annoniaco (dotation de l'infirmerie de Saint-Ruf, AD Drôme, 2H Suppl. 74, n°260) prior/priorissa 1343 (06 mai)
prioratus de Annoniaco, O.S.A., Viennen. dioc., a monast. Sancti Ruffi Valentin., ejusdem ord., dependens et per canonicos ejusdem, cujus can. existit, solitus gubernari (collation du prieuré à Dalmas d'Ayzac, Lettres communes d'Urbain V, n°13411) prioratus 1365 (04 avr.)
Item prioratus Beatae Mariae Annoniaci videlicet decem libras turonenses (mazatifs de l'abbé de Saint-Ruf, XVe siècle, AD Drôme, 2H 3) prioratus avant 1490

Tout afficher / masquer

CHRONOLOGIE ET STATUTS

Date de première attestation1119 (28 juin)

SourcePrivilège de Calixte II pour l'Eglise de Vienne [U. ROBERT, Bullaire du pape Calixte II (1119-1124), t. I, Paris, 1891, n°25]

Date de consécration-

Statuts et changements de statuts

Date Evénement Statut Famille Ordre Type dépendance Etablissement Détails
avant 1119 (28 juin) Première occupation Indéterminé - - - -
avant 1123 (28 avr.) Nouveau statut Prieuré (dépendance) Chanoines réguliers Saint-Ruf Filiation ascendante directe Avignon, Saint-Ruf
vers 1380 Mise en commende - - - - -
1484 Nouveau statut Chapitre collégial régulier Chanoines réguliers Saint-Ruf - -
1774 Sécularisation - - - - -

VIE REGULIERE ET OBSERVANCE

Règles

Règle Date d'attestation
Praeceptum d’Augustin avant 1123 (28 avr.)

Coutumiers

Coutumier Date d'attestation
Liber ordinis Sancti Ruffi avant 1123 (28 avr.)

Vocables secondaires

Vocable Date d'attestation
Saint-Jean 1123 (28 avr.)

Pèlerinages

Non renseigné

Etablissements liés par des associations de prière

Non renseigné

Ecoles

Type d'école Type de mention Date de mention Source
Ecole externe Attestation 1123 (28 avr.) "cum scholis puerorum" (privilège de Calixte II pour l'abbaye de Saint-Ruf, 23 avril 1123, éd. Chevalier, Codex diplomaticus, n°15)

ARCHEOLOGIE ET ARCHITECTURE

Etat actuel du site

Protection juridique

Etat des bâtimentsDétruits

FouillésNon

Topographie

Réf. cadastre ancienAD Ardèche, 3P 2756-13, Plans napoléoniens, Annonay, 1826

DescriptionEglise figurée par un simple rectangle (n°540), avec un îlot d'habitations accolé au nord. http://www.archinoe.net/cg07v2/visualiseur/visu_cadastre.php?id=70101726&PHPSID=ba877ccea21aaa3bdfcb394e91340ec6&w=1366&h=768#

Bâtiments

Catégorie Type Contexte Datation Description
Lieu de culte Eglise principale Connu uniquement par la documentation 9e s. / - Eglise Notre-Dame

BIBLIOGRAPHIE / SOURCES

Bibliographie

  • Auguste-Michel FILHOL, Histoire religieuse et civile d’Annonay et du Haut-Vivarais, Annonay, 1882.
  • Pierre-Yves LAFFONT, Atlas des châteaux du Vivarais (xe-xiiie siècles), Lyon, 2004 (Documents d’Archéologie en Rhône-Alpes et en Auvergne, 25).
  • Pierre-Yves LAFFONT, Châteaux du Vivarais. Pouvoir et peuplement en France méridionale du Moyen Âge au XIIIe siècle, Rennes, Presses universitaires de Rennes, 2009 (archéologie et culture).
  • Yannick VEYRENCHE, Chanoines réguliers et sociétés méridionales. L'abbaye de Saint-Ruf et ses prieurés dans le sud-est de la France (XIe-XIVe siècle), Turnhout, Brepols, 2018 (Bibliotheca Victorina, XXV).

Sources éditées

  • Codex diplomaticus ordinis Sancti Rufi Valentiæ, Ulysse CHEVALIER (éd.), Valence, 1891 (Collection de cartulaires dauphinois, 9), http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k111491d.r=.langFR.

Sources manuscrites

  • AD ARDECHE, G 25-73
  • AD DROME, 2H 226
  • AD DROME, 2H 387
  • voir 2 mi 823, AD ARDECHE, 25H _