Cervon (FR.58047.01)

Notice rédigée par Noëlle DEFLOU-LECA

Pour citer cette fiche : Noëlle DEFLOU-LECA, « Cervon », Monastères, Corpus des établissements réguliers de la France médiévale, N. Deflou-Leca (dir.), Limoges-Saint-Étienne, 2021, URL : https://cercornum.univ-st-etienne.fr/monasteres (consulté le 03/05/24)

IDENTITE ET LOCALISATION

Identité

Vocable principalsaint Eptade, saint Barthélemy

Type de communautéMasculine

Statut actuelPropriété publique

Localisation ecclésiastique

ProvinceLyon

DiocèseAutun

Localisation géographique

Type de localisationprecise

Latitude/Longitude47.2416747 deg./3.755747 deg.

PaysFRANCE

DépartementNIEVRE

CommuneCERVON

Lieu-

Désignations et noms anciens

Texte Désignation Date
. Quocirca notum sit omnibus sanctæ Dei Ecclesiæ nostrisque fidelibus præsentibus atque futuris, quia vir venerabilis Altheus Augustudunensis urbis pontifex obtulit obtutibus nostris quasdam auctoritates domni et genitoris nostri Hludovici serenissimi augusti [...] suæ auctoritatis præceptum super id decrevit atque fieri jussit, quatinus villæ ac monasteria ad præfatam sedem pertinentia, quæ sunt tam intra urbem quam extra, id est: monasterium puellarum sancti Andochii intra eamdem urbem constructum; monasterium sancti Petri seu sancti Stephani in suburbio ejusdem civitatis et alia monasteria infra eamdem parochiam, sancti Andochii in Sedeloco, et sancti Eptadii in Cerviduno, et sancti Martini in Cassiniaco, et sancti Martini de Magavero sive Circiniaco, necnon et Colticas monasterium quod dudum ab ipsa sede substractum et a domno genitore nostro diligentissime pro Dei amore investigatum atque libentissime redditum memoratæ ecclesiæ fuit, ut absque ullius inquietudine aut retractatione memoratæ sedis rectores tenere perpetim possint. (Charmasse, n° 28) monasterium 843 (05 juil.)
Hujus rei testes sunt: Petrus sacrista de Corbigniaco, Ascherius monachus, [...], Petrus canonicus de Cerviduno...(Charmasse, n°31) canonici entre 1190 et 1198

Tout afficher / masquer

ICONOGRAPHIE

CHRONOLOGIE ET STATUTS

Date de première attestation843 (05 juil.)

SourceCharmasse, n° 28

Date de consécration-

Statuts et changements de statuts

Date Evénement Statut Famille Ordre Type dépendance Etablissement Détails
entre 480 et 525 Première occupation Cella Monachisme érémitique - - - Fondateur : Eptade, prêtre
entre 843 et 1198 Nouveau statut Incertain - - - -
avant 1198 Nouveau statut Chapitre collégial séculier - - - -
1789 / 1793 Disparition - - - - - Cause de la disparition : Dissolution

VIE REGULIERE ET OBSERVANCE

Règles

Non renseigné

Coutumiers

Non renseigné

Vocables secondaires

Non renseigné

Pèlerinages

Non renseigné

Etablissements liés par des associations de prière

Non renseigné

Ecoles

Non renseigné

ARCHEOLOGIE ET ARCHITECTURE

Etat actuel du site

Protection juridiqueclassement MH partielle

Etat des bâtimentsEn élévation (partiel)

FouillésNon

Topographie

Réf. cadastre ancien-

Description-

Bâtiments

Catégorie Type Contexte Datation Description
Lieu de culte Eglise principale En élévation 11e s. / 15e s. Quelques belles sculptures de chapiteaux, nef romane et chœur fin XIIe-XIIIe.

BIBLIOGRAPHIE / SOURCES

Bibliographie

  • Diane CARRON, Peuple de saints et pèlerinages dans les diocèses d’Autun et de Nevers – du temps des martyrs au temps des Réformes, IVe-XVIIIe siècles. Thèse de 3e Cycle présentée pour l’obtention du doctorat d’Histoire, dir. Vincent Tabbagh, Dijon, Université de Bourgogne, 2006, https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01017521. I, p. 19, 24, 27, 48, 81, 166
  • Laurent-Henri COTTINEAU, Répertoire topo-bibliographique des abbayes et prieurés, 2 vol., Mâcon, Protat frères, 1935-1939, vol. 1 (A-L) https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5767414x ; vol. 2 (M-Z) https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6551185j. I, col. 659
  • Claude COURTÉPÉE, Description générale et particulière du duché de Bourgogne précédée de l’abrégé historique de cette province, 7 vol., Dijon, 1774-1785, https://archive.org/details/descriptiongnra00bggoog. I, p. 378-379
  • Augustin-Joseph CROSNIER, Hagiologie nivernaise, Nevers, 1858, http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k56131052/f6.item.r=.langFR.zoom. p. 352-353
  • Gallia christiana in provincias ecclesiasticas distributa, 16 t., Paris, 1715-1865, http://fr.wikipedia.org/wiki/Gallia_Christiana. IV, col. 445-447
  • Guy LOBRICHON, Bourgogne romane, s.l., Zodiaque, 2015. p. 359-360
  • Jean MARILIER, "Abbayes et prieurés des anciens diocèses d’Autun, Chalon et Mâcon", Papauté, Monachisme et Théories politiques. Études d'Histoire médiévale offertes à Marcel Pacaut, II, Les églises locales, Pierre GUICHARD, Marie-Thérèse LORCIN, Jean-Michel POISSON, Michel RUBELLIN (éds.), Lyon, Presses universitaire de Lyon, 1994, p. 737-754. p. 738
  • Christian SAPIN, Chantal ARNAUD, Walter BERRY (collabs.), Bourgogne romane, Dijon, Faton, 2006.
  • Vincent TABBAGH, "Fiche de la collégiale Saint-Eptade-Saint-Barthélemy de Cervon ", Collégiales - Base des collégiales séculières de France (816-1563), Limoges, 2016, http://vafl-s-applirecherche.unilim.fr/collegiales/?i=fiche&j=346.

Sources éditées

  • Cartulaire de l'Eglise d'Autun, Anatole De CHARMASSE (éd.), 2 vol., Paris-Autun, 1865-1900. n°28, 31, 32, 38, 41, 42, 45, 47, 50
  • MGH, SS, III, Bruno KRUSCH (éd.), Hannovre, 1891. p. 184-194 (Vie de saint Eptade) voir aussi AA SS août, IV, col. 778-780 (en ligne sur CBMA http://documents.cbma-project.eu/texte/hagio/BHL-2576_Eptadius.txt))

Sources manuscrites

Non renseigné